ALCOHOL EN SENIOREN

Het gebruik van alcohol is sterk ingeburgerd in onze maatschappij. Een pintje of een glas wijn bij de maaltijd, als er bezoek is, ‘s avonds voor tv... We drinken soms meer dan goed voor ons is, en dat geldt ook voor ouderen. Het probleem is echter dat het (negatieve) effect van alcohol bij ouderen veel groter is dan bij jongeren. Daarnaast drinken ouderen ook vaker om de verkeerde redenen: om stressgevoelens, eenzaamheid of gevoelens van depressiviteit te verdringen.

Stijgend alcoholgebruik

Uit onderzoek blijkt dat het aantal ouderen dat te veel alcohol drinkt is gestegen. Steeds meer 55-plussers worden in het ziekenhuis opgenomen met alcoholvergiftiging. In de laatste tien jaar is hun aantal zelfs verdrievoudigd. Alcohol veroorzaakt ook een stijgend aantal ongevallen bij ouderen. De consumptie van alcohol verhoogt aanzienlijk het risico op vallen. Elk jaar komen duizenden senioren op de spoedeisende hulp terecht na een ongeval onder invloed van alcohol.

De invloed van alcohol op onze nieren en lever

Ook in het algemeen is alcohol niet goed voor de gezondheid, al werd vroeger soms anders beweerd. Zelfs een of twee glazen per dag kunnen al schadelijk zijn, en dat geldt nog meer voor mensen op hogere leeftijd. Zo kan het lichaam van ouderen alcohol minder goed verwerken, omdat de lever en nieren minder efficiënt zijn. Ook bevat ons lichaam op hogere leeftijd minder lichaamsvocht en meer vetten. Hierdoor worden de nieren van oudere mensen extra belast als ze alcohol consumeren. Ze moeten dan vaker plassen, en hun lichaam verliest grote hoeveelheden vocht. Hierdoor ontstaat een risico op uitdroging.

De lever kan ook overbelast raken door alcoholconsumptie. Deze zal dan minder goed in staat zijn om giftige stoffen af te breken. Het gevolg is dat het alcoholpercentage in het bloed trager afneemt bij oudere mensen dan bij jonge mensen met een gezonde lever.

Gezondheidseffecten

Of er schadelijke gevolgen optreden voor de gezondheid hangt af van het totale alcoholgebruik in combinatie met het drinkpatroon: hoe vaak men alcohol drink en in welke hoeveelheden. Hoe hoger de totale consumptie is, hoe groter het risico op gezondheidsproblemen. Ook een grote hoeveelheid alcohol in één keer drinken leidt echter soms tot grote gezondheidsschade.

Klachten door alcoholgebruik

Bij senioren ontstaan sneller lichamelijke en psychische klachten door het overmatig drinken van alcohol. Zoals bijvoorbeeld:

• Verhoogde bloeddruk
• Maag- en darmproblemen
• Incontinentie
• Vermoeidheid
• Seksuele stoornissen
• Angstaanvallen
• Prikkelbaarheid
• Somberheid/depressieve gevoelens
• Slaapproblemen
• Verwardheid en geheugenproblemen
• Groter risico op vallen en botbreuken
• Een verminderde werking van medicatie
• Alcoholconsumptie, gezondheidsproblemen en medicatie

Veel ouderen hebben allerlei gezondheidsproblemen waarvoor ze medicatie nemen. Dit is een gevaarlijke combinatie met alcohol. Sommige medicatie mag helemaal niet met alcohol worden gecombineerd, en het is dan ook belangrijk om steeds de bijsluiter te lezen. U kunt dit ook navragen bij uw huisarts of in de apotheek.

Sowieso wordt alcoholconsumptie afgeraden als u medicijnen neemt om te slapen, kalmeringsmiddelen, antidepressiva, pijnstillers enz.

Alle medicatie die een verdovend effect heeft, wordt versterkt door alcohol. Dit kan tot gevaarlijke situaties leiden. Zo zal het concentratievermogen dalen, heeft men minder controle over zijn bewegingen en is er een hoger risico op duizeligheid en evenwichtsstoornissen. Hierdoor stijgt ook het risico op vallen en andere ongelukken.

Bovendien kan de combinatie van alcohol met medicatie zorgen voor vermoeidheid, slaapproblemen, depressiviteit, verwardheid en vergeetachtigheid.

Alcohol en bloeddruk- of hartproblemen

Zeer regelmatige of dagelijkse alcoholconsumptie veroorzaakt een hogere bloeddruk en een risico op hart- en vaatziekten. Een overmatig alcoholgebruik kan ook leiden tot een plotse sterke daling van de bloeddruk.

Bloeddrukverlagende en -verhogende medicijnen zullen door alcoholgebruik minder goed werken.

Alcohol en diabetes

Alcoholconsumptie leidt tot een snelle stijging van de bloedsuikerspiegel. Hierdoor neemt de kans op diabetes type 2 toe. Mensen die al diabetes type 2 hebben, moeten nog voorzichtiger zijn met alcoholgebruik.

Het is raadzaam om dit met uw huisarts te bespreken. Een kleine hoeveelheid alcohol bij de maaltijd kan meestal wel, maar dit is afhankelijk van hoe goed de diabetes onder controle is.

Alcohol en een verhoogde cholesterol

Regelmatige alcoholconsumptie leidt tot een verhoogde cholesterol.

Mensen bij wie een te hoge cholesterol is gediagnosticeerd, kunnen best zo weinig mogelijk alcohol drinken. De aanbeveling is maximaal één glas per dag, en zeker niet elke dag.

Cholesterolverlagers veroorzaken ook meer bijwerkingen, zoals spierklachten, bij mensen die te veel alcohol drinken.

Andere aandoeningen en medicatie

Stelt u zich vragen over alcohol en uw gezondheid? Raadpleeg dan uw huisarts, zeker als u medicatie gebruikt. Medicatie moet namelijk meestal worden afgebroken door de lever. Dit zorgt voor een extra belasting van de lever als die tegelijk ook alcohol moet afbreken. Hierdoor kunnen (schadelijke) afbraakstoffen langer dan nodig in het lichaam blijven. En zoals we hierboven al vermelden, de werking van medicijnen in combinatie met alcohol is vaak onvoorspelbaar.

Alcoholconsumptie verminderen biedt voordelen

Mensen die minder alcohol drinken, of helemaal stoppen met drinken, ervaren positieve gevolgen voor hun gezondheid. Dat geldt zeker voor ouderen die vaak al andere gezondheidsproblemen hebben, al dan niet in combinatie met medicijnengebruik. Voor hen geldt dat ze extra voorzichtig moeten zijn. Artsen raden aan om niet meer dan 1 glas alcohol per dag te drinken. Als u het moeilijk heeft om uw alcoholconsumptie te beperken, dan kan uw huisarts u doorverwijzen naar gespecialiseerde hulpverlening.

De gezondheidsvoordelen zijn in elk geval een goede motivatie om minder te drinken:

• Gezonde huid
• Goede fysieke conditie
• Gewichtsverlies
• Beter slapen
• Minder angstgevoelens
• Kleiner risico op hart- en vaataandoeningen
• Kleiner risico op diabetes